نشست علمی- تخصصی گروه پژوهشی الهیات و فلسفه با عنوان "نهج البلاغه و انسان امروز" برگزار شد

به گزارش روابط عمومی نشست علمی- تخصصی گروه پژوهشی الهیات و فلسفه با عنوان "نهج البلاغه و انسان امروز" همراه با رونمایی از لوح فشرده تفسیر عرفانی نهج البلاغه، روز دوشنبه 20 آبان در سالن شهید همتی  پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی برگزار شد. در این مراسم، که با حضور و سخنرانی آقای دکتر نجفقلی حبیبی، آقای دکتر منصور پهلوان، آقای دکتر بخشعلی قنبری برگزار شد، جمعی از مسئولین جهاد دانشگاهی، نهادهای فرهنگی و دانشگاهی و نیز دانشجویان و علاقمندان حضور داشتند. در  ابتدای مراسم آقای دکتر ایرج فیضی رئیس پژوهشگاه بعد از خیر مقدم  به حضار و تشکر و قدردانی ، در خصوص جنبه کاربردی بودن پژوهشهای علوم انسانی در زمینه­های دینی و الهیاتی سخن گفتند. از نظر ایشان کاربردی بودن علوم انسانی می­تواند از دو جنبه مورد توجه قرار بگیرد؛ یکی از جنبه تقاضاهای دستگاه­های دولتی و اجرایی، و دیگری از جنبه نیازهای جامعه و اقشار مختلف آن. پژوهشهای الهیاتی بیش از آنکه مورد تقاضای دستگاه­های اجرایی باشد می­تواند پاسخگوی نیازهای  مردم باشد. ایشان در ادامه گفتند که پیمایش­های ملی نشان می­دهد که آرزوها و آمال مردم بیشتر جنبه مادی پیدا کرده  است. نتایج تحقیقات در ایران و جهان نشان می­دهد که میزان افزایش آسیبهای اجتماعی با افزایش خواسته­های مادی انسان­ها نسبت مستقیم دارد. به نظر می­رسد که آموزه­های دینی می­توانند در جهت کاهش این آسیبها کمک فراوانی بکنند و از مادی­اندیشی صرف انسانها جلوگیری کنند. . مثلاسخنان حضرت امیر_(ع) در نهج البلاغه درباره حیات طیبه ناظر به این معناست.

بعد از سخنان دکتر فیضی آقای دکتر نجفقلی حبیبی سخنرانی خود را در ارتباط با نهج البلاغه و انسان امروز آغاز کردند. ایشان گفتند آموزه­های نهج البلاغه منافاتی با نیازها و مباحث امروز  ندارد و برای مسائل و مشکلات انسان در همه اعصار کاربرد دارد. وجه انسانی انسان امروز با قدیم تفاوتی ندارد و تنها امکانات و ابزارهایش بیشتر شده است. در حقیقت جنبه­های مختلف انسانیت ثابت مانده و شرایط و امکاناتش تغییر کرده است. آموزه­های نهج البلاغه به دلیل توجه به وجوه انسانی جهان­شمول است.

در ادامه جلسه آقای دکتر منصور پهلوان درباره "اخلاق حکمرانی از دیدگاه نهج البلاغه" سخنرانی کرده و دوازده ویژگی اخلاق حکمرانی از نظر حضرت امیر (ع) را برشمرده و تبیین نمودند.  از جمله این ویژگی­ها صلاح حاکمان و والیان جامعه است،  اگر حاکمان و والیان جامعه صالح نباشند، نمی­توان جامعه­ای صالح داشت. از نظر حضرت امیر محال است بدون والیان صالح بتوان جامعه صالحی داشت. ویژگی دیگر حقوق طرفینی حکام و مردم است. از دیدگاه امیرالمونین حکومت­های مستبد، مثل حکومت زمان قاجار یا حکومت کنونی عربستان که اصلا  قائل به حقوق طرفینی حاکم و مردم نیستند و حکم فقط حکم حاکم است و مردم باید اجرا کنند، اخلاق حکمرانی ندارند. این در حالی است که حضرت امیر همواره به مردم تأکید می­کرد که "من حقی بر شما دارم و شما مردم نیز حقی بر من دارید". در واقع، ایشان یک حقوق طرفینی برای حکومت و مردم قائل است. ویژگی دیگر  حکومت و  مسئولان از نظر حضرت امیر این است که مسئولان نباید به لحاظ اخلاقی خود را برتر از مردم بدانند. یک وکیل، یک رئیس، یک وزیر نباید مردم را به لحاظ اخلاقی پایین­تر از خودش ببیند. یکی دیگر از خصوصیات والی این است که والی نباید هیجان­گرا و عوام­گرا باشد، ‌بلکه باید با مشورت متخصصین، علما، حکما و دانشمندان مسائل مربوط به جامعه و حکومت را پیش ببرد. یکی دیگر از ویژگی­های حکومت از نظر حضرت امیر (ع) این است که حاکمان از وضع توده­ها و وضعیت مستضعفین باید آگاه باشند. حضرت امیر معتقد است حاکمان باید افرادی داشته باشند که به طور مداوم آنها را از وضع توده­ها و مستضعفین مطلع کنند.

سخنرانان بعدی مراسم آقای دکتر بخشعلی قنبری و دکتر مژگان محمدی از پژوهشگاه علوم انسانی بودند. دکتر قنبری ضمن تشکر از حضور آقایان دکتر حبیبی و دکتر پهلوان به طور مختصر در باره لزوم رویکرد عرفانی به نهج البلاغه و تأثیر آن در میان اقشار جامعه سخن گفتند. سپس خانم دکتر محمدی مدیر گروه پژوهشی الهیات و فلسفه ضمن خیر مقدم به مهمانان و تشکر از آقای دکتر حبیبی و پهلوان به معرفی مختصر و اجمالی گروه پرداختند. ایشان گفتند گروه الهیات و فلسفه همواره کوشیده در حد بضاعت خود و با استفاده از توان و ظرفیت علمی گروه شرایط را برای ورود هر چه بهتر و بیشتر آموزه­های دینی و متون مقدس در زندگی و حل مسائل و مشکلات جامعه فراهم کند. گام­های اولیه این امر با اجرای برنامه های پژوهشی اول و دوم گروه شروع شد و در برنامه سوم(انسان­شناسی مقایسه­ای) تحقق بیشتری یافت.  اکنون با مسئله و چالش رشد نامتوازن رشته­های علوم شناختی در کشور مواجه­ایم. حقیقت این است که  پیشرفت سریع برخی رشته­ها در کشور و عقب ماندگی در رشته­های علوم انسانی علوم شناختی از جمله فلسفه و انسان­شناسی، در آینده­ای نه چندان دور ما را با مسائل مختلفی بخصوص در زمینه های دینی و فرهنگی مواجه خواهد کرد. بر این اساس گروه الهیات و فلسفه پژوهشگاه با سابقه اجرای اولین طرحهای فلسفی با ستاد علوم و فناوریهای شناختی و اولین طرح فلسفی و روانشناختی با همکاری معاونت تحقیقات وزارت بهداشت در زمینه توانش اخلاقی و آسیب­شناسی روانی  موضوع برنامه چهارم خود را در ارتباط با  آموزه­های قرآنی و پژوهشهای علوم شناختی قرار داده  است و امیدوار است با همکاری مسئولین جهاد دانشگاهی بتواند آن را اجرا کند. در پایان این مراسم از لوح فشرده تفسیر عرفانی نهج البلاغه رونمایی شد.