نشست تخصصی «روند تحول مسائل و مشکلات مرتبط با گسست نسلی در ایران در فیلمهای ۴۰ سال گذشته» برگزار شد

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، در چارچوب سلسله نشستهای کارگاه آموزشی سینما و سبک زندگی ایرانیان، سومین نشست به نقد و بررسی یافته های طرحهای پژوهشی، گزارش طرح «روند تحول مسائل و مشکلات مرتبط با گسست نسلی در ایران در فیلمهای 40 سال گذشته» پرداخت. این طرح که به سفارش سازمان سینمایی توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی انجام شده بود، در تاریخ دوشنبه 28 آبانماه 1403 ساعت 9 در نشستی در محل پژوهشگاه توسط تیم تحقیق ارائه و مورد نقد و بررسی صاحبنظران قرار گرفت. 

این طرح که در ششمین جشنواره سینمایی در سال 1402 به عنوان طرح شایسته تقدیر شناخته شده بود، تغییرات بازنمایی گسست نسلی در فیلمهای سینمایی 40 سال گذشته را بررسی کرده است. مجری طرح خانم دکتر فروزنده جعفرزاده پور و همکاران خانم دکتر ثریا احمدی، آقای محمد جواد چیت ساز و آقای دکتر حسین حیدری بودند. سخنران نخست این نشست خانم دکتر جعفرزاده پور عضو هیات علمی پژوهشگاه به اهمیت توجه به روابط و مناسبات نسلی به عنوان بستری برای انتقال فرهنگ و تمدن به آینده اشاره نمود و با تبیین انواع روابط نسلی، رویکرد جامعه ایران در بررسی مناسبات و روابط بین نسلها، به افزایش میزان تماشای فیلم سینمایی در دهه اخیر را به عنوان بستری برای الگوگیری روابط نسلی اشاره نمود. وی با بررسی یافته ها نشان داد که فیلمهای سینمایی در دهه اخیر بیشتر و با موضوعات متنوع تری، گسست بین نسلها را به تصویر کشیده اند. تغییرات خانواده و پایداری آن، نقش نسل میانسال در ایجاد گسست، مهاجرت، تغییر سبک زندگی و تغییرات دینداری، طلاق و نقش زنان از موضوعاتی بوده که فیلمهای سینمایی برای معرفی گسست نسلی در جامعه ایران از آنها استفاده کرده اند.

خانم دکتر ثریا احمدی عضو هیات علمی پژوهشگاه سخنران دوم نشست، علل انتخاب روش تحلیل گفتمان فرکلاف را در این مطالعه تبیین نموده و با بررسی ابعاد و زوایای روش تحقیق و اشاره به نمونه هایی از گفتمان موجود در فیلمهای بررسی شده الگوهای مختلف گفتمان روابط نسلی در فیلمها را برشمردند.

آقای دکتر تقی آزادارمکی استاد دانشگاه به عنوان ناقد، به رخداد تغییر در همه نسلها بالاخص نسل میانسال تاکید داشته و توجه به تغییرات ساختاری (اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی) که زمینه تحول در روابط نسلی را فراهم آورده است، ضروری دانستند. ایشان با تاکید بر این مهم که سینمای ایران به دلیل نظارتها و مقررات و قوانین حاکم بر آن بازنمایی کننده جامعه ایران محسوب نشده، بلکه روایت دیگری را ارائه می دهد. از سوی دیگر ایشان معتقدند که دهه های بررسی شده، حوادث اجتماعی را نمایندگی نمی کنند. در گذشته دوره زندگی به کودکی و بزرگسالی تقسیم می شد ولی در دنیای جدید مفهومی به نام «جوانی» و دوره نسلی جوانان ظهور یافته و سینمای ایران هویت یابی نسلی را می سازد. وی با اشاره به نکات مهم و ارزشمندی که در این مطالعه وجود دارد که برای استفاده بهتر سینماگران و تولیدکنندگان فیلمهای سینمایی از این پژوهش، تدوین گزارشات سیاستی را پیشنهاد کردند و همچنین توجه به مباحث مطرح شده را در تدوین این گزارش به کتاب مورد تاکید قرار داد.

آقای دکتر مصطفی اسدزاده ناظر طرح و عضو پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت ارشاد، یادآوری کردند که از این پژوهش در ششمین جشنواره سینمایی تقدیر شده و گسست نسلی موضوع مهمی است. ایشان یادآور شدند که دهه های بررسی شده توسط سازمان سینمایی مسئله شناسی و تعیین شده بوده و به برخی از نکات در جهت تقویت گزارش در تبدیل آن به اشاره کردند. جلسه با پرسش و پاسخ به پایان رسید.