رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی خبر داد:انتشار نتایج پیمایش ملی خانواده

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی به نقل از ایسنا، دکتر ایرج فیضی، با بیان این که پژوهش‌هایی که عموماً در حوزه علوم انسانی و اجتماعی کشور انجام می‌شود پژوهش‌های کوچک و با جمعیت محدودی بوده، گفت: در ایران، پژوهش‌های ملی زیادی وجود ندارد و تعداد آن‌ها به چند مورد محدود می شود.

وی افزود: یک از تفاوتهایی که بین پژوهش‌های حوزه علوم اجتماعی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران و کشورهای توسعه یافته وجود دارد این است که در کشورهای دیگر دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در خصوص مسایل مختلف کشور خود پژوهش‌های ملی انجام می‌دهند. پژوهش‌های انجام شده در کشور ما و در بسیاری از کشورهایی که در سیستم‌های پژوهشی توسعه خوبی ندارند، پژوهش‌های کوچکی است و در یک جمعیت و منطقه جغرافیایی محدود انجام می‌شود.

عضو هیات‌علمی جهاددانشگاهی ادامه داد: اطلاعات پژوهش‌های ملی هم برای دستگاه‌های اجرایی و نهاد‌های سیاست‌گذار مفید است و هم، محققان با استفاده از نتایج این پژوهش‌ها می‌توانند پژوهش های متعددی را تعریف کنند، مقالات زیادی را تدوین کنند و در نهایت این پژوهش ها راه را نظریه پردازی و رشد علمی باز می کنند.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی تصریح کرد: یکی از حوزه‌های فعالیت جهاددانشگاهی، حوزه علوم انسانی و اجتماعی است. همانطور که گفته شد یکی از ضعف‌هایی که در کشور در حوزه پژوهش‌های علوم اجتماعی وجود دارد فقدان پیمایش های ملی و محدود بودن آن به چند مورد است و به همین دلیل اطلاعات دقیقی درباره مسائل مختلف کشور  وجود ندارد. ما در جهاد دانشگاهی با توجه به این ضعف و خلائی که در کشور وجود دارد اجرای پژوهش های ملی را در دستور کار قرار دادیم تا جهاددانشگاهی به عنوان یک موسسه پژوهشی با سابقه که دارای گروه‌های پژوهشی مختلف و توان علمی بالایی است نقش خود را ایفا کند.

وی با بیان این که برنامه‌ریزی‌هایی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی جهاددانشگاهی صورت گرفت تا پژوهش‌های ملی انجام شود، گفت: در همین رابطه، چند موضوع و مساله کشور را در دستور کار داشتیم. خانواده از جمله این موضوعات پیشنهادی بود. در حوزه خانواده، مسایل و مشکلات و نگرانی های زیادی در کشور وجود دارد؛ مواردی نظیر نرخ بالای طلاق، طلاق عاطفی، بالا رفتن سن ازدواج، تعارضات زناشویی و خشونت‌های خانگی.

سرپرست پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاددانشگاهی درباره اهداف این پژوهش ملی گفت: این طرح پژوهشی با دو هدف اصلی ملی بودن و جامع بودن تنظیم شد. یعنی از یک طرف نمایای وضعیت کل کشور باشد و از طرف دیگر ابعاد و مسایل مختلف حوزه خانواده مورد بررسی قرار دهد. ایده این طرح ملی در گروه تخصصی علوم انسانی و اجتماعی جهاددانشگاهی مطرح و پس از آن، در شورای بررسی نهایی طرح‌های جهاددانشگاهی تصویب شد.

رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی افزود: اجرای این طرح پژوهشی به جهاددانشگاهی واحد البرز سپرده شد. سازمان برنامه و بودجه کشور حامی اصلی ما در این پیمایش بود. همچنین وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری، معاونت پیشگیری قوه قضائیه و وزارت علوم هم ما را حمایت کردند.

مدیر علمی پیمایش ملی خانواده  درباره نهادهایی که می‌توانند از یافته‌های این پژوهش استفاده کنند، گفت: همه دستگاه‌هایی که به نوعی به مسایل خانواده مرتبط هستند می‌توانند از نتایج این پژوهش استفاده کنند. مثلا وزارت بهداشت که مسوول سیاست‌های تنظیم جمعیت است می‌تواند از اطلاعات مرتبط با تنظیم جمعیت این پیمایش استفاده کند.آسیب‌های خانوادگی نیز در این پیمایش بررسی شده که این مباحث می‌تواند برای استفاده سازمان بهزیستی مفید باشد.

دکتر فیضی درباره ویژگی‌های این پیمایش ملی گفت: یکی از ویژگی‌های این طرح به عنوان یک طرح ملی این است که یک مساله خاص را مطرح نکرده است؛ اغلب پژوهش‌هایی که در حوزه خانواده انجام شده یک موضوع خاص مثل طلاق یا تعارضات زناشویی را بررسی می‌کند اما این پژوهش همه‌ی این ابعاد را با هم و در سطح ملی بررسی کرده است.

وی افزود: در این پیمایش ملی، مباحثی مانند نگرش مردم به ازدواج، سن مناسب ازدواج از دیدگاه مردم، اختلاف سنی مناسب زوجین هنگام ازدواج از نظر مردم، معیارهای انتخاب همسر، شیوه‌های آشنایی زوجین، دلایل افزایش سن ازدواج، اهمیت برگزاری مراسم‌های ازدواج بررسی شده است. در ابعاد دیگر این پیمایش، نگرش‌های جنسیتی، ساختار قدرت در خانواده، روابط خانوادگی، رضایت از ابعاد مختلف زندگی، اعتماد در خانواده‌ها، شیوه‌های تربیت فرزندان، موارد اختلاف و شیوه‌های حل اختلاف زوجین، مسایل جنسی، خشونت فیزیکی، اقتصادی، روانی و کلامی، نگرش به طلاق، عوامل طلاق، احتمال طلاق و ... بررسی شده است.

خوشبختانه این طرح با موفقیت و دقت علمی بسیار بالایی اجرا شد و یافته های آن در قالب یک کتاب تنظیم و منتشر شده است. همه‌ی دستگاه‌هایی که نقش اجرایی یا سیاست‌گذاری در حوزه خانواده دارند می‌توانند از یافته‌های این پیمایش استفاده کنند. علاوه بر آن، اطلاعات این پیمایش می‌تواند منبع بسیار مفیدی برای فعالیت‌های علمی محققان باشد.

عضو هیات‌علمی جهاددانشگاهی در پایان درباره دیگر پژوهش‌های علوم انسانی جهاددانشگاهی گفت: به جز موضوع خانواده، پیمایش ملی دیگری در حوزه گردشگری در پژوهشکده گردشگری مشهد انجام شده است. علاوه بر آن، پیمایش ملی هویت ایرانیان و پیمایش ملی سبک زندگی ایرانیان در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی در حال اجرا است. همچنین پیمایش ملی اوقات فراغت ایرانیان و پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های جوانان در پژوهشکده فرهنگ و هنر و معماری جهاددانشگاهی نیز در حال انجام است. پیمایش ملی سنجش فضای سرمایه‌گذاری اقتصاد ایران در پژوهشگاه علوم انسانی جهاددانشگاهی در حال برگزاری است و به مرور گزارش‌های این طرح ها منتشر می‌شود و در اختیار جامعه علمی و اجرایی کشور قرار خواهد گرفت.

براساس آن چه که در پیش گفتار این پیمایش آمده است پیمایش ملی حاضر تلاش کرده تا ابعاد مختلف خانواده (شامل ابعاد رفتاری و نگرشی) را برای اولین بار در سطح کشور در قالب یک طرح جامع مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. اجرای این پیمایش ملی می تواند مبنایی برای ادامه موج های بعدی فراهم و بر این اساس داده‌های لازم را برای شناخت و رصد تحولات حوزه خانواده فراهم کند.