نشست «نسبت تعلیم و تربیت اسلامی با ساحات نفس»گروه الهیات و فلسفه برگزار شد

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه نشست تخصصی طرح «نسبت تعلیم و تربیت اسلامی با ساحات نفس» در ساعت 11:15، تاریخ 18 آبان به صورت مجازی برگزار شد. مجری طرح و ارائه­‌دهنده این نشست، آقای سید حمید رئوف، ارائه اهم نتایج طرح را بصورت نشست تخصصی ضروری خواند. این طرح، یکی از طرح­های شبکه برنامه گروه الهیات با نام «انسان­‌شناسی مقایسه‌­ای» است در پژوهشکده علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی به انجام رسیده است.

تعلیم و تربیت از جمله مباحث مهم در حوزه علوم‌­انسانی تلقی می‌­شود؛ زیرا موضوع ارتقاء انسان از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب در حوزه تعلیم و تربیت معنا می­‌یابد. روش گذار انسان از منظر تعلیم و تربیت، ناظر بر دریافت تعالیم و آگاهی‌های لازم و نهادینه ساختن آنها و سرانجام عینیت و بیرون­‌ریزی آنها در قالب رفتار است. در این میان، دین و تعلیم و تربیت دینی از شاخصه ممتازی برخوردار است؛ زیرا برای سیر انسان از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب واجد تعالیم و برنامه‌های تربیتی مشخصی­ است. بطور کلی، تعالیم دینی سطوح متعدد تعامل انسان با خدا، تعامل انسان با خود، تعامل انسان با دیگر انسان­ها و تعامل انسان با جهان پیرامون را تشکیل می­دهد. نظر به جایگاه ویژه جامعه و مناسبات انسان در آن، موضوع تعامل انسان با دیگر انسان­ها از اهمیت ویژه­ای در حوزه تعلیم و تربیت برخوردار است. مسئلة این طرح نیز ناظر بر اهمیت روابط انسانی او، شناسایی تعالیم قرآنی در حوزه روابط انسان با دیگر انسان­ها و نسبت آن با ساحات نفس آدمی است.

روش­ این پژوهش توصیفی ـ تحلیلی است. شناسایی و دسته بندی تعالیم قرآن در بحث تعاملات انسانی رویکردی توصیفی است. همچنین، شناسایی چگونگی ارتباط این تعالیم با ساحات نفس در انسان از رویکرد تحلیلی بدست می­آید. از طریق شناسایی نسبت تعالیم با ساحات نفس مشخص خواهد شد که قرآن در الگوی تعلیمی خود، برای القاء مؤثر تعالیم، به کدام یک از ساحات  سه‌گانه نفس (باور یا عقیده؛ عواطف یا احساسات؛ عمل یا رفتار) بیشتر توجه کرده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد که عواطف نقش پررنگ­تری را در سطوح متعدد تعاملات خانوادگی ایفا می­کند. هم­چنان که ساحت باور و عقیده در مناسبات مربوط به جامعه از منظر دینی نقش برجسته­تری دارد. کلیدی­ترین نتایج این پژوهش نشان می­دهد که: الف) ساحت عواطف نقش برجسته‌ای در پذیرش‌های ایمانی و تبعیت افراد از اصول دارد؛ ب) ساحت باور نقش مهمی در تحقق و کنش بر اساس ضوابط دینی ایفا می‌کند؛ ج) اگرچه تفکیک عواطف و باور در تحقق افعال بسیار دشوار است، اما تعالیم دینی از طریق تفسیر حیثیت‌های متفاوت امور، نقش عواطف یا باور را در تحقق افعال برجسته می‌سازند. د) بر این اساس، لازم است که در انتقال درست تعالیم دینی برای تحقق بهتر رفتارهای دینی، به نسبت تعالیم و ساحات نفس توجه جدی صورت گیرد