نشست دوم تولید و فقر در پژوهشگاه برگزار شد

رابطه دوسویه فقر و تولید(دکتر یارمحمدی)

به گزارش روابط عمومی پزوهشگاه، دکتر یارمحمدی تنها راه رفع فقر را از نظر اقتصاد متعارف افزایش تولید است. ولی با تحول مفهوم فقر رابطه بین فقر و تولید دوسویه تلقی می شود و بازتوزیع سرمایه، ثروت و منابع نیز می تواند فقر را کاهش دهد.

باید توجه داشت که تنظیم سیاست‌های عمومی در حوزه مبارزه با فقر صرفا با پیش فرض رفتار عقلایی عاملان اقتصادی و غفلت از انگیزه‌های درون‌نگر و روان‌شناختی و البته مبتنی بر انگیزه‌های شخصی منفعت‌جویانه کارا نخواهد بود. بلکه باید بر پایه شواهد تجربی سیاست‌ها به سمتی سوق یابد که بر درکی عمیق‌تر و واقع‌گرایانه‌تر از رفتار انسانی شکل بگیرد؛ این درک راه حل های کاراتری برای غلبه بر دشوارترین چالش‌های پیشِ روی توسعه، مانند افزایش بهره‌وری، توقف چرخه فقر از نسلی به نسل دیگر و برداشتن گام‌هایی برای حل معضل تغییر اقلیم را میسر ساخته است.

در ادبیات علمی، بین درک از فقر توسط دولت و افراد فقیر تفاوت وجود دارد همچنین فقر تنها فقدان درآمد مکفی نبوده، بلکه ترکیبی از انواع محرومیت‌ها است. خانوارهای فقیر  با گرسنگی و عدم امنیت، مشکلات سلامت، مشکل در اشتغال و کمیت و کیفیت آموزشی، دسترسی نامناسب به آب سالم و انرژی‌های اقتصادی و درنهایت خشونت و نابرابری مواجه‌اند.

رشد اقتصادی پیشنیاز اصلی کاهش فقر است، اما کافی نیست. برای داشتن سیاست‌های مؤثر، لازم است ماهیت فقر و درک پایین به بالا از فقر مورد توجه باشد.

مهم‌ترین دلایل در سطح خرد فقر عبارتند از: 1) ناتوانی خانوارهای فقیر برای سرمایه‌گذاری؛ 2) سطوح محدود یا بسیار ضعیف آموزش؛ 3) دسترسی محدود به اعتبارات و تسهیلات؛ 4) جدا افتادگی و محرومیت سیستماتیک اقلیت‌های قومی، قبایل، زنان و افراد دارای معلولیت از مشارکت اقتصادی؛ 5) جنگ، جرم و خشونت؛ 6) بیکاری؛ 6) بدهی؛

مهمتین دلایل فقر در سطح کلان عبارتند از: 1) مستعمره بودن؛ 2)  کمبود منابع غذایی و کشاورزی و محدودیت در دسترسی به آب آشامیدنی سالم؛ 3) تغییر اقلیم؛ 4) دسترسی محدود و ناکافی به مراقبت‌های بهداشتی؛ 5) حکمرانی ضعیف؛ 6)

دکتر علیمردنی نیز در این در چارچوب فعالیت های کمیته امداد به ویژگی های افراد تحت پوشش کمیته امداد پرداخت. وی بسیاری از ایشان را از فعالین اقتصادی شمرد که با طرح های توانمندسازی این نهاد در قالب وام های خود اشتغالی، مهارت آموزی و آموزش تعداد زیادی از افراد تحت پوشش خودکفا شده اند. وی به موفقیت 80 درصدی وام‌های خود اشتغالی، حمایت از بیش از 800 هزار دانش آموز و 50 هزار دانشجو و برای ادامه تحصیل، استعدادیابی و هدایت شغلی از طریق مهارت آموزی از مهم ترین طرح های کمیته امداد است که با محوریت مددکاران این نهاد و طراحی نقشه توانمندسازی  برای هر خانوار اجرایی شده است. وی تاکید کرد که با این حال نوسانات اقتصادی و تورم و نیز معضلات اجتماعی از قبیل سلامت و نیز طلاق و بدسرپرستی موجب امتداد چرخه‌های فقرشده است. وی اشاره کرد که توانمندسازی‌ها در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جریان دارد.

آقای میرهادی نیز تاکید کرد که بر اساس تجربه ویژگی‌هایی در تولید روستایی وجود دارد که در عین حال هم تولیدی معیشتی را ایجاد می‌کنند و نقشی حداقلی در تولید دارند و و هم فقری عمومی را نتیجه می‌دهند. تولید در روستاهای ایران خانوادگی و مبتنی بر تجارب شخصی و سنت‌ها است و از همین رو از دانش روز بی بهره بوده و معیشتی است. تولیدات روستایی با مشکل بازاریابی مواجه بوده و دسترسی محدودی به منابع و بازار دارند و البته با توجه به جمعیت فراوان روستاییان که در فقر زندگی می‌کنند طراحی سیاست‌هایی که بتواند بر این قشر تاثیر بگذارد بسیار دارای اهمیت دارد.

راه حل های مطرح شده در این نشست عبارتند از:

اتخاذ سیاست‌های فقر زدائی باید با شناخت بیشتری از پدیده فقر؛

گسترش فرصت‌های افراد فقیر از طریق تحریک رشد اقتصادی و ایجاد دارایی های ملموس و ناملموس برای فقرا مانند آموزش و سرمایه گذاری؛

ایجاد نهادهای دولتی پاسخگو در برابر افراد فقیر و تقویت مشارکت فقرا در فرآیندهای سیاسی؛

حمایتهای موثر از فقرا در برابر شوکهای اقتصادی و بلایای طبیعی و اجتماعی به منظور کاهش آسیب پذیری ایشان؛

ارتقا شناخت در خصوص فقر و طراحی سیاستهای موثر برای مقابله با آن

ثبات اقتصاد کلان و جلوگیری از تورم به منظور جلوگیری از بازتوزیع ناعادلانه درآمد.