ارائه گزارش نهایی طرح پژوهشی «بررسی نقش و عملکرد جهاد دانشگاهی در دوران دفاع مقدس»

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه، در این جلسه مجری طرح، آقای سیّدحمید رئوف به ارائه خلاصه نتایج و دستاوردهای این پژوهش پرداخت. ایشان در بیان فرایند اجرای طرح، چنین گفت که پس از انجام مصاحبه‌ها و تحلیل تفسیری آنها، روایت‌هایی با محوریت اقدامات فرهنگی و تخصصی استخراج شد و مستندات بدست آمده نیز در قالب جداولی در انتهای روایت‌ها درج شد. مجری طرح هم­چنین در خصوص نتایج این طرح بیان کرد که ماحصل اقدامات و ایفای نقش‌ها از سوی جهاددانشگاهی در حوزه‌های مختلف را می­توان در سه سطح عمده زیر معرفی کرد:

1. فعالیت‌های فرهنگی ـ اجتماعی. در این فعالیت‌ها، بازوی فرهنگی کشور در دانشگاه و ارتباط آن با جامعه، جهاد دانشگاهی بوده که همة توان خود را در جهت خدمت به انقلاب اسلامی و دفاع مقدس بکار برده است. جهاد به عنوان بازوی فرهنگی کشور در نسبت با دانشگاه‌ها و ترویج فرهنگ انقلاب و دفاع مقدس در عموم جامعه، این فعالیت‌ها را در دو سطح زیر به انجام رسانده است:

الف) اقدامات فرهنگی ـ دانشگاهی، هم­چون: فعال کردن ظرفیت‌های دانشگاهی در جهت ترویج و رشد فرهنگ انقلاب و دفاع مقدس؛ برگزاری یادبودها و مراسمات فرهنگی مرتبط با شهدا؛ برگزاری شب شعر و تئاتر دانشجویی با موضوع دفاع مقدس در کشور.

ب) اقدامات فرهنگی ـ اجتماعی، هم­چون: دیدار از خانواده شهدا و پیگیری وضعیت خانواده رزمندگان دانشجو؛ برگزاری راهپیمایی و حضور اجتماعی متناسب با مناسبت‌های جبهه و دفاع؛ برگزاری اردوهای زیارتی (مشهد) برای خانواده‌های شهدا.

2. فعالیت‌های مهارتی، فنی و تخصصی. در این فعالیت‌ها، بواسطة دسترسی مستقیم جهاد دانشگاهی به ظرفیت علمی و تخصصی در کشور (دانشگاه‌ها)، بازوی مشورتی و عملیاتی صنایع مختلف (حوزه اقتصاد و نظامی) بوده و جهاد همة این توانمندی را در خدمت انقلاب و دفاع مقدس عرضه کرده است. جهاد به عنوان ظرفیت علمی کشور در قالب ارائه خدمات تخصصی به جامعه و جبهه‌ها این فعالیت‌ها را در دو سطح زیر به انجام رسانده است:

الف) فعالیت‌های تخصصی اجتماعی، هم­چون: حضور فعال در حوزه سلامت؛ حضور فعال در بازسازی صنایع و احیاء آنها؛ ارتقاء کیفی و رشد صنایع کشور در جهت خودکفایی؛ تقویت بنیه دفاعی شهرها و نیروگاه‌های کشور (بالون‌های هیدروژنی، پناهگاه‌های چند منظوره، عایق‌سازی مناطق مسکونی برای احتمال بمباران شیمیایی).

ب) فعالیت‌های تخصصی نظامی، هم­چون: مشارکت در رفع کاستی‌ها و ملزومات ضروری جبهه‌ها (نیروی هوایی، نیروی زمینی، نیروی دریایی)، طراحی، ساخت، ایجاد خط تولید و انتقال دانش فنی بهره‌برداری در حوزه نظامی (موشک، گلوله‌های توپ، عایق، و ...)؛ حضور در حوزة اطلاعاتی جنگ (ساخت دستگاه‌های رمز و ساخت پهباد)؛ خدمات فنی و تجهیز ادوات و ماشین‌آلات نظامی ـ جنگی؛ اعزام نیروی متخصص به جبهه‌ها برای رفع نیازهای مستقیم دفاع (کادر درمان، نیروی فنی مخابراتی، نقشه‌کشی و ...).

3. فعالیت‌های پژوهشی ـ زیربنائی. در این فعالیت‌ها، واحدهای جهاد دانشگاهی و خصوصاً گروه علوم انسانی با دارا بودن دانش لازم و تعهد اسلامی و انقلابی، توان خود را در خدمت به جامعه و دفاع از کشور قرار داده و با هدف‌گذاری در حوزه ابعاد انسانی جنگ و بحث جنگ روانی و تبلیغات روانی، خدمات ارزنده‌ای به جامعه و جبهه‌های جنگ به انجام رساند. جهاد دانشگاهی بواسطة دارا بودن از زیرساخت­های علمی مرتبط با جامعه انسانی، امکان کاستن هزینه‌های جنگ تحمیلی را در حوزه کاهش آسیب‎های اجتماعی جنگ در کشور و کاهش هزینه‌های جنگ در قالب ایجاد تأثیرات روانی بر دشمن و تضعیف آنها، دنبال می‌کرد. این فعالیت‌ها به دو سطح زیر قابل تقسیم است:  

الف) کاهش آسیب‌های اجتماعی جنگ در کشور، هم­چون: ارزیابی علمی وضعیت خانواده و فرزندان شهدا در جامعه؛ پیگیری مشکلات و نیازهای جانبازان کشور به صورت علمی؛ بررسی وضعیت خانواده‌های جنگ‌زده؛ مشارکت در طرح بازسازی مناطق جنگ‌زده.

ب) کاهش هزینه‌های جنگ و ایجاد تأثیرات روانی بر دشمن و تضعیف آنها، هم­چون: حضور در اهواز و ایجاد ستادی برای جنگ روانی؛ حضور پژوهشی در میادین جنگ و مصاحبه با رزمندگان و اسرای عراقی در زمان دستگیری؛ پیگیری و فعال کردن ستاد تبلیغات جنگ در اهواز در جهت تضعیف خطوط دشمن؛ تولید محتواهای هدفمند (صوت و متن) در جهت اثرگذاری بر وضعیت روانی سربازان دشمن.

در پایان نیز بر این نکته تأکید شد که نتایج این پژوهش تنها مربوط به نُه واحد از میان واحدهای جهاددانشگاهی است و لذا نمی­تواند آئینه تمام­ نمای همة عملکردهای جهاد دانشگاهی و تلاش همه جهادگران در دوران دفاع مقدس باشد؛ بلکه تنها اولین قدم برای ارائه بخشی از آن تلاش­هاست. امید آنکه مسیر ثبت و ضبط تاریخ شفاهی و حفظ میراث هویتی ـ تاریخی جهاد دانشگاهی در خصوص دیگر واحدها و در مصاحبه با دیگر اشخاص دنبال شود و مستندات و شواهد تاریخی نیز به عنوان اسناد عملکردها و رشادت‌های جهادگران در ایام دشوار دفاع از کشور، حفظ و جمع­آوری شود.