اهمیت ایمنی در حمل مواد خطرناک؛ درسی از انفجار بندر شهید رجایی شهر بندرعباس؛

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه، انفجار مهیب در بندر شهید رجایی جان 63 نفر از هموطنانمان را گرفت و بیش از 1000 نفر را  مجروح کرد، و علاوه بر این پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی نیز به همراه خواهد داشت.

رعایت ایمنی در حمل، نگهداری و تخلیه مواد خطرناک نه فقط یک توصیه، بلکه یک ضرورت حیاتی است. حادثه‌ای مانند انفجار بندر شهید رجایی یادآور این نکته است که عدم رعایت پروتکل‌های ایمنی می‌تواند به فجایع بسیار بزرگ منجر شود.

بر اساس گزارش‌های اولیه، احتمالاً عدم رعایت نکات ایمنی در جابجایی مواد شیمیایی و مواد منفجره از عوامل وقوع انفجار در بندر شهید رجایی بوده است. این اتفاق نشان می‌دهد که کوچک‌ترین سهل‌انگاری می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به جان و مال مردم وارد کند. که این موضوع خود نمونه‌ای از بی‌توجهی به اصول ایمنی؛ و حمل  مواد خطرناک می باشد.

این حادثه تلخ تأکیدی بر این واقعیت است که ایمنی نباید حلقه‌ی فراموش‌شده در حمل‌ونقل مواد خطرناک باشد. باید از هر حادثه‌ای درس گرفت تا در آینده چنین فجایعی تکرار نشود.

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی در راستای ارائه آموزش های تخصصی حوزه حمل و نقل با همکاری وزارت راه و حمل و نقل جاده ای اقدام به تهیه و انتشار 8 جلد کتاب آموزشی نموده است. یکی از این کتاب ها کتاب "حمل و نقل مواد خطرناک"، است که دقیقا به موضوع ایمنی و حمل مواد خطرناک پرداخته است. مهمترین مباحث مطرح در این کتاب عبارتند از:

اهمیت ایمنی در حمل‌ونقل مواد خطرناک؛

 حمل مواد شیمیایی، سوخت‌ها و دیگر مواد خطرناک باید تحت نظارت دقیق انجام شود. وجود استانداردهای مشخص در بسته‌بندی، حمل، انبارداری و تخلیه این مواد می‌تواند احتمال بروز حادثه را به حداقل برساند. اینها برخی از مواردی هستند که درکتابی آموزشی تحت عنوان (حمل و نقل مواد خطرناک ) توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در جهت افزایش ایمنی وکاهش حوادث تهیه و تدوین گردیده است.

ما نیازمند اجرای دقیق‌تر مقررات ایمنی، نظارت سخت‌گیرانه‌تر بر حمل و نگهداری مواد خطرناک، آموزش تخصصی کارکنان و استفاده از فناوری‌های جدید برای کاهش خطرات هستیم. باید این حادثه را به عنوان یک زنگ هشدار در نظر بگیریم و از آن درس بگیریم.

ابعاد گسترده انفجار بندر شهید رجایی؛ خسارات انسانی، اقتصادی و زیست‌محیطی؛

انفجار مهیب در بندر شهید رجایی نه تنها جان 63 نفر را گرفت و بیش از 1000 نفر را مجروح کرد، بلکه پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های اقتصادی و زیست‌محیطی نیز به همراه داشت.

هزینه‌های اقتصادی؛

 این حادثه باعث تخریب زیرساخت‌های بندری، انبارها و تجهیزات حمل‌ونقل شد. خسارات وارده به کشتی‌ها، کانتینرها و کالاهای ذخیره‌شده در بندر، هزاران میلیاردها تومان ضرر اقتصادی به همراه داشته است. همچنین، اختلال در فعالیت‌های تجاری و صادراتی کشور، تأثیرات منفی بر اقتصاد منطقه و کشور خواهد داشت.

اثرات مخرب زیست‌محیطی؛

 -انتشار گازهای سمی:  انفجار باعث انتشار گازهای خطرناکی مانند مونوکسید کربن، دی‌اکسید نیتروژن، اکسیدهای گوگرد و هیدروکربن‌های فرار شد که می‌توانند سلامت عمومی را تهدید کنند.

 -آلودگی آب و خاک:  مواد شیمیایی نشت‌یافته از کانتینرهای آسیب‌دیده، احتمالاً وارد آب‌های ساحلی شده و اکوسیستم دریایی را تحت تأثیر قرار داده است.

 - خطرات برای ساکنان منطقه:  دود ناشی از آتش‌سوزی و انتشار آلاینده‌ها می‌تواند مشکلات تنفسی و بیماری‌های مزمن را در میان مردم منطقه افزایش دهد.

- راهکارهای بهبود ایمنی؛

 - اجرای سخت‌گیرانه‌تر استانداردهای جهانی حمل مواد خطرناک

 - نظارت مستمر بر فرآیند حمل‌ونقل از سوی نهادهای مسئول

 - آموزش‌های تخصصی برای کارکنان مرتبط با حمل این مواد

 - سرمایه‌گذاری در تجهیزات ایمنی پیشرفته برای کاهش خط.

امیدوارم که این حادثه تلخ، انگیزه‌ای برای تغییرات بنیادین در حوزه حمل‌ونقل مواد خطرناک باشد. و با همکاری نهادهای دولتی، آموزشی و بخش خصوصی، بتوانیم استانداردهای ایمنی را ارتقا داده و امنیت را برای همگان تضمین کنیم.

تهیه کننده: هادی سلگی،مولف کتاب حمل و نقل مواد خطرناک و مدیر مرکز آموزش های تخصصی کوتاه مدت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی