تکانه‌های ارزی تابآوری مالی خودروسازان بورسی را تهدید می‌کند؛ سیاست‌های مالی دولتی نقش تقویت‌کننده دارند
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی، در اولین روز همایش سالانه بازار سرمایه ایران، تابآوری، نوآوری و رشد که شنبه اول آذرماه در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار شد، مرضیه دیندار رستمی مقاله خود را با عنوان «بررسی اثر نااطمینانی سیاست‌های کلان اقتصادی بر تابآوری مالی شرکتهای منتخب خودروسازی و ماشین‌سازی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران» ارائه نمود.
مرضیه دیندار رستمی عضو هیئت علمی گروه پژوهشی اقتصاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی در پژوهشی تازه نشان می‌دهد نااطمینانی‌های کلان اقتصادی اثرات متناقضی بر صنعت خودروسازی و ماشین‌سازی ایران دارند؛ در حالی که نوسانات نرخ ارز تابآوری مالی شرکت‌ها را به شدت کاهش می‌دهد، سیاست‌های مالی دولت برخلاف انتظار به تقویت انطباق و مقاومت این شرکت‌ها منجر شده است.
وی با محاسبه شاخص تاب آوری در 8 شرکت خودرو سازی و ماشین سازی بورسی در فاصله سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲، عنوان کردند که این صنعت با پراکندگی و نوسان شدیدی مواجه بوده است. شرکتهای «تایرا» و «خدیزل» به ترتیب با میانگین ۵.۸۷ و ۱۳.۵۷، به عنوان قوی‌ترین بازیگران از نظر تابآوری مالی شناخته شده‌اند که این امر احتمالاً ناشی از تمرکز موفق بر بازارهای خاص، مدیریت مؤثر بدهی و موقعیت انحصاری نسبی آن‌ها است. در مقابل، «خساپا» و «خودرو» با اعداد منفی، پایین‌ترین سطح تابآوری را تجربه کرده‌اند که ریشه در حجم بالای هزینه‌های ثابت، وابستگی به واردات و فشار تحریم‌ها دارد.
رستمی همچنین خاطر نشان کرد که پراکندگی شدید مقادیر تابآوری (از ۳۹- تا +۵۱ ) نشان‌دهنده شکنندگی ساختاری کل صنعت خودرو سازی و ماشین سازی در ایران بوده است.ب ه عبارت دیگر تابآوری بیشتر تصادفی و وابسته به شرایط مقطعی بوده تا حاصل تدبیر راهبردی. عملکرد قوی و باثبات شرکت "تایرا" در کنار روند صعودی شرکتهای "خدیزل" و "خکاوه" در سال‌های اخیر، احتمالاً بازتابی از اولویت سرمایه‌گذاری و تقاضای پایدار در بخش ماشین‌آلات سنگین و تجاری نسبت به بخش خودروهای سواری است که تحت تأثیر مستقیم کاهش قدرت خرید خانوارها قرار دارد. این شکاف روزافزون بین زیربخش‌های مختلف، لزوم اتخاذ سیاست‌های تفکیک‌شده و هدفمند برای نجات بخش‌های آسیب‌پذیر را آشکار می‌سازد.
رستمی درخصوص نااطمینانی نرخ ارز طی سیزده سال اخیر خاطرنشان کرد: بررسی داده‌های هشت شرکت خودروسازی و ماشین‌سازی پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که نااطمینانی نرخ ارز مهم‌ترین تهدید برای تابآوری مالی این صنعت است. وابستگی شدید به واردات قطعات و مواد اولیه، باعث شده هر شوک ارزی مستقیماً توان بقا و برنامه‌ریزی شرکت‌ها را زیر سؤال ببرد. در مقابل، نااطمینانی سیاست مالی اثر مثبت و معناداری داشته است. یافته‌ها حاکی از آن است که شرکت‌ها با اتکا به منابع داخلی و مدیریت محافظه‌کارانه نقدینگی توانسته‌اند در برابر تغییرات مالی دولت مقاوم‌تر شوند. این امر نشان‌دهنده ظرفیت یادگیری و انطباق صنعت در مواجهه با بحران‌هاست.
وی همچنین خاطر نشان کرد که عدم قطعیت تجارت بین‌الملل نیز به دلیل حساسیت این صنعت به زنجیره‌های تأمین جهانی اثر منفی و معناداری نشان داده است. در سطح شرکتی، نقدینگی قوی‌ترین عامل مثبت و معنادار در افزایش تابآوری بوده، همچنین شاخص اهرم مالی و اندازه شرکت نیز اثر منفی بر تابآوری شرکتهای خودرو سازی مو ماشین سازی بورسی نشان داده اند.
ایشان تأکید کرد: این نتایج تصویری دوگانه از تابآوری مالی صنعت خودرو در ایران ترسیم می‌کند: شوک‌های ارزی به‌عنوان دشمن اصلی و سیاست‌های مالی دولتی به‌عنوان عامل تقویت‌کننده. همچنین تأکید کرد که مدیریت نقدینگی در سطح خرد می‌تواند تفاوت میان بقا و ورشکستگی را رقم بزند.
در پایان مرضیه دینداررستمی پژوهشگر حوزه اقتصاد و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی خاطرنشان کرد: از منظر سیاست‌گذاری، اولویت نخست باید ثبات‌بخشی به بازار ارز باشد؛ ابزارهایی مانند قراردادهای آتی ارزی یا صندوق‌های تثبیت می‌توانند ریسک شرکت‌ها را کاهش دهند. همچنین، قابل پیش‌بینی‌تر کردن سیاست‌های مالی و تشویق به تقویت ذخایر نقدی از طریق مشوق‌های مالیاتی، می‌تواند تابآوری خرد را افزایش دهد. در نهایت، حرکت به سمت یک چارچوب یکپارچه سیاست کلان، شرط لازم برای واکسینه کردن صنعت خودرو در برابر شوک‌های آینده است.
نظر شما :